Het oudste beroep ter wereld heeft altijd een plek gehad in zowat elke zichzelf respecterende (haven)stad. Toch werd de prostitutie de afgelopen twee decennia steeds minder zichtbaar. “Pooiers zijn meer uitzondering dan regel geworden”, zegt prostitutieambtenaar Lieve Huijskens.

Voor wie zoals ondergetekende rond de eeuwwisseling als jonge tiener in de Atheneumbuurt opgroeide, was prostitutie een vaste waarde in het straatbeeld. In de straten ten noorden van de Franklin Rooseveltplaats werden hotelkamers in de regel per uur verhuurd. Voor die hotelletjes stonden steevast vrouwen op hun potentiële klanten te wachten. De straathoeken waren het terrein van de zogenoemde heroïnehoertjes die klanten ronselden uit de onophoudelijke ‘carrousel’ van auto’s met eenzame mannen.

Binnen de stadsmuren was de rosse buurt met de raamprostitutie zeventien straten groot, tot bijna achter de hoek van het Stadhuis. Straten waar woonhuizen zij aan zij stonden met door tl-buizen verlichte vitrines. Jonge stadskinderen die op de Veemarkt rondhingen, durfden al eens op de ramen te gaan kloppen als de gordijnen even dicht waren. Twintig jaar later is het straatbeeld helemaal veranderd. De tippelprostitutie is zo goed als verdwenen en de vitrines in het Schipperskwartier zijn beperkt tot amper drie straten.

Overlast, wanorde en afrekeningen

Die grote verandering kwam er niet van de ene op de andere dag, ze had heel wat voeten in de aarde. Zowel in de Atheneumbuurt als in het Schipperskwartier waren het buurtbewoners die de alarmbellen luidden.

Na de val van de Muur in 1989 zwaaiden Oost-Europese misdaadorganisaties de plak in het Schipperskwartier. “Met geweld probeerden die de prostitutiewereld over te nemen, de sfeer was uiterst crimineel. Geweld was normaal, tegen prostituees en in onderlinge afrekeningen”, schrijft de stad Antwerpen in een publicatie uit 2007 over het Schipperskwartier.

Sonia Patteet heeft al veertig jaar een dagbladhandel op Klapdorp en richtte mee het buurtcomité Schipperskwartier op. “Oorspronkelijk om samen met buren leuke dingen te doen”, vertelt ze. Maar al snel kreeg het comité nog een bestaansreden. “In die periode heersten overlast en wanorde in de buurt, diefstallen en overvallen waren schering en inslag. Er was gewoon geen controle. Het mocht niet dat de buurt de dupe werd.” De Vingerlingstraat. Foto: rr
Met de komst van Albanezen in de wijk was het geweld enorm toegenomen. “Zij brachten de afrekeningen met zich mee”, zegt Lieve Huijskens, prostitutieambtenaar bij de stad. Het geweld en de overlast leidden tot klachten van de buurt en noopten toenmalig socialistisch burgemeester Leona Detiège tot een uitgewerkt prostitutiebeleid. De raamprostitutie zou teruggebracht worden van zeventien naar drie straten. Die drie, de Verversrui, de Schippersstraat en de Vingerlingstraat, zouden autovrij gemaakt worden om zo de verkeersoverlast voor de buren aan te pakken.

Meer lezen

Amsterdam – Ook de komende maanden zullen er nog rondleidingen plaatsvinden op de Amsterdamse Wallen, ondanks de vraag vanuit bewoners voor een verbod. Dat verbod komt er, misschien, op 1 april.

Op de Amsterdamse Wallen was het vrijdagmiddag heel erg druk. Er waren in de miezerige regen vooral nog veel toeristen aanwezig die een paar dagen extra aan de nieuwjaarsnacht plakten. Rondleidingen waren er nauwelijks te vinden.

Eigenlijk was het de bedoeling dat dit soort rondleidingen langs ramen van sekswerkers begin dit jaar verboden zouden zijn. Dat bleek niet haalbaar, waardoor gidsen – met ontheffing – nog steeds tours mogen organiseren. Maar per 1 april moet dat allemaal gaan veranderen. Dan wordt waarschijnlijk de maximale groepsgrootte verkleind van twintig naar vijftien personen en komt er een verbod op het houden van rondleidingen langs de ramen van sekswerkers in de hele stad. In het gehele centrum is dan een ontheffing nodig om met een groep groter dan vijf mensen een rondleiding te doen. Nu is dat nog een gebied van een stuk of vijftien straten en steegjes.

Onderzoek

De gemeente Amsterdam wil in de populaire buurt de overlast terugdringen. Een woordvoerster wijst erop dat uit onderzoek blijkt dat bewoners en ondernemers veel overlast ervaren van groepen in het centrum van Amsterdam.

“Je voelt je dan gast in eigen stad”

Buurtbewoner Lennard Roubos is blij dat de drukte in de buurt wordt aangepakt. „Het is nog steeds te gek voor woorden dat je soms de steeg waar je woont niet doorkomt door de vele groepen die de straat blokkeren. Dan staan ze raar te kijken dat hier ook nog mensen wonen. Je voelt je dan gast in eigen stad. Dat kan toch niet de bedoeling zijn. Al die bezoekers zijn natuurlijk zeker welkom, maar de omvang van de groepen is nog steeds erg groot. Van de gemeente mogen er niet meer dan twintig mensen deelnemen, maar dat zijn er vaak nog 25 tot 30 in een groep. Vooral op het Oudekerksplein is het erg druk. Soms staan er zeven groepen op hetzelfde tijdstip op de verschillende hoeken van het plein. Vooral Spaanstalige gidsen kunnen luidruchtig zijn.”

Vrijdagavond was er een speciale bewonersbijeenkomst onder de noemer ’Stop de Gekte’. „We proberen de politiek te bewegen haar verantwoordelijkheid te nemen om toe te werken naar een leefbare buurt, want in de loop der jaren is het hier een pretpark geworden”, zegt Roubos. „In de komende weken wordt een raadsadres openbaar. Waar het hier op de Wallen aan schort, is voldoende toezicht en effectieve handhaving. De inzet van politie is het afgelopen jaar opnieuw met 17 agenten geslonken, handhavers mogen maar tot 02.00 uur werken in verband met hun eigen veiligheid en de hosts maken ook niet echt het verschil.”

Maar gaat het werken om de rondleidingen te verbieden? „Ik denk dat het een averechts effect heeft”, vertelt Cor van Dijk, voorzitter van de ondernemersvereniging op de Wallen. „Je kan de groepen die over de Wallen gaan in tweeën indelen. De mensen die georganiseerd, met een gids, een ronde maken en de groepen die op eigen houtje de buurt intrekken.” De grootste overlast komt van die tweede groep, legt Van Dijk uit. „Een gids kan corrigerend optreden. Als je dat weghaalt, maar mensen blijven de Wallen wel bezoeken, krijg je veel meer onaangepast bedrag. Mensen die selfies maken voor ramen en flesjes drank meenemen. Mensen die doen alsof in Amsterdam alles kan.” De oplossing volgens Van Dijk: „Ga het regelen, vergun het, en houd het in de gaten.”

Afspraken

Sergio Segers van touroperator Tours & Tickets ’staat er dubbel in’. „Ik vind dat de bewoners op de Wallen echt reden hebben om de mond open te doen en gehoord te worden”, legt hij uit. „Er moeten echt maatregelen worden genomen. Maar ik ben het er niet mee eens dat een nette bedrijfstak, waar goed mee te praten valt en die afspraken nakomt, steeds verder wordt aangepakt.” Hij legt uit dat een verbod Wallen-bewoners niets oplevert. „Of dat de rondleidingen een uurtje stoppen. Welk probleem verhelp je daarmee? Niet de dingen die echt aanstootgevend zijn en overlast veroorzaken.”