Den Haag was in de 16de eeuw een kleine plaats met weinig inwoners maar wel met enige prostitutie. Bij het Spui, destijds een havenbuurt, waren vele verdachte logementen en bordelen te vinden waar ook flink werd gedobbeld.

Deze gelegenheden werden door de dienaren van de procureur generaal van Holland en de baljuw ge- exploiteerd. In 1539 dienden buurtbewoners een klacht in en eisten dat er een einde aan die regeling kwam. Ze klaagden ‘dar dair dagelicx menige oneerlicke taverne ende herberge van bordeelen werdt bij den dienaren van den procureur generaal van Holland ende oick van den bailliu van den voorscr’. Het was de ‘Vlecke van den Hage’ met zijn vele vechtpartijen en mishandelingen. Dag en nacht ging het gescheld door. De bewoners wezen erop dat ze een goede naam hoog te houden hadden. De bewoners werden in het gelijk gesteld en de dienaren en de baljuw mochten vanaf toen geen ‘oneerlijke’ herberg meer uitbaten.

Het Spui kwam uit op het Padmoes, in de tweede helft van de 16de eeuw ook een beruchte wijk met veel sloppen, krotten en stegen, waar de prostitutie zich had genesteld. Het was een van de armste buurten in het dorp Die Haghe. Het lag aan de gracht de Paddemos, waarschijnlijk genoemd naar Patmos, het Griekse verbanningsoord van de evangelist Johannes.

De buurt werd uiteindelijk gedeeltelijk gesloopt om de bouw van de Nieuwe Kerk mogelijk te maken. In 1649 werd de eerste steen gelegd. De dichter-predikant Johannes Vollenhove had er, na de bouw van de Nieuwe Kerk, weinig goede woorden voor over: “‘door ontucht eertijts besmet en qualiyk berucht. En weleer stond Padmoes hier, een slijknest, nutst vergeten…”.

Er moest iets gebeuren met de rest van de Padmoes. Mede daardoor werd In de Padmoes een soort sociale woningbouw avant la lettre gepleegd. Welgestelde mannen en vrouwen bouwden er hofjes met kleine bijna gratis huisjes voor armen, ook wel geefhuisjes genoemd. Voor de grond moest echter pacht worden betaald.

Enkele geefhuisjes zijn te danken aan een pachtschuld van de griffier van het Hof van Holland aan Margriette Jansdochter. Zij wilde die schuld wel voor hem overnemen mits ze er een Sint Jacobshuis mocht laten bouwen. Dat mocht. Er kwam een kapelletje bij waar de zes vrouwen die in haar geefhuisjes mochten wonen, dagelijks moesten gaan bidden.

Rond 1870 schilderde Vincent van Gogh een van de hofjes. In de jaren zestig wilde Den Haag het slopen maar in 1966 kwam het op de monumentenlijst. De hofjes hebben nog lang bestaan. Enkele woningen van het Heilige Geest Hofje uit 1647 grensden aan de raamprostitutie in de Doubletstraat.

Bronnen:

Pabon, N.J. (1936), Den Haag tot het einde der zestiende eeuw. Bijdragen over het godsdienstig, zedelijk en maatschappelijk leven in Den Haag, jaarboekje

Veldhuyzen Sv. E.m, (1991) De drievuldigheids- of geefhuisjes, jaarboekjes

De website van het gemeentearchief Den Haag.

C.L. Hansen, (1916) Over Haagse Hofjes, jaarboekje die Haghe

In een laagdrempelig opvanghuis in Groningen wonen vrouwen die uit de prostitutie willen stappen. Ze krijgen er geen therapie, maar bakken er taart. „Ik heb nooit iets teruggekregen. Hier wel.”

Als je in de prostitutie werkt, eruit wil, maar niet weet hoe, dan kun je sinds anderhalf jaar terecht in het Overweeghuis in Groningen. Er is plaats voor vijf of zes vrouwen. Ze mogen ongeveer drie maanden blijven. Ze kunnen er tot rust komen, leven zonder de stress van de straat, zonder de druk van anderen.

Zie het als een pauze in je leven, zeggen ze in het huis. Hier kun je overwegen wat je met de rest van je leven wil doen, overwegen uit de prostitutie te stappen of te stoppen met een eventuele drugsverslaving.

„Ik heb een zwaar leven gehad. Ik heb heel lang op straat geleefd. Ik ben lang dakloos geweest”, vertelt een 47-jarige vrouw die er nu bijna twee maanden woont. Haar naam mag niet in de krant, omdat dit haar veiligheid kan schaden.

Ze kwam in het huis terecht nadat het „niet goed ging” toen ze tijdelijk bij een kennis woonde. Ze moest de politie bellen en stond weer op straat. „Ik wist niet waarheen te gaan.” Na een verblijf in de opvang van bij het Leger des Heils in Assen en Emmen vertelde iemand haar dat er in Groningen „een soort vrouwenopvang” was waar ze misschien terecht kon.

In het Overweeghuis is ze tevreden. „Ik heb geen kou meer. Ik loop niet meer op straat. Ik heb in mijn leven altijd alles voor anderen gedaan. Ik heb nooit iets teruggekregen. Hier wel.”

Het Overweeghuis, een burgerinitiatief, is een van de tientallen projecten die worden ondersteund met bijdragen uit het NRC Lezersfonds, dat ook dit jaar een kerstactie onder de lezers houdt. Met de bijdrage van dit jaar wordt de inboedel aangevuld.

In het Overweeghuis ben je welkom, ook zonder indicatie voor hulp, zonder paspoort, als je verslaafd bent. Je hoeft geen huur te betalen. Er is altijd eten. Wel wordt gevraagd dat je meedraait in het huishouden en af en toe kookt voor de andere bewoners.

Er wordt ook gevraagd dat je je coöperatief opstelt. De vrouwen zijn onderling soms hard. De 47-jarige vrouw vertelt dat ze weleens haar zelfbeheersing verliest. „Ik heb vaak het gevoel dat andere mensen over mij praten, terwijl dat niet altijd zo is. Dat word ik heel erg boos. Het heeft ermee te maken dat ik geen vertrouwen heb. Het vertrouwen in anderen is in mijn leven heel vaak beschaamd.”

Je zou denken dat hulpverlenersland Nederland genoeg accommodaties heeft. De praktijk is anders. Er zijn sekswerkers die tussen wal en schip vallen, slachtoffers van mensenhandel die zorgverleners mijden of geen duidelijke hulpvraag hebben, bijvoorbeeld omdat ze ook verslaafd zijn. „Deze laagdrempelige opvang is een aanvulling op de bestaande voorzieningen”, zegt Jeanet Grimmius, een van de oprichters en bestuursleden van het Overweeghuis.

Meer lezen

Maandagavond heeft de politie Limburg Regio Hoofdstad (België) twee illegale prostituees uit Colombia en Spanje opgepakt in een huis in Kuringen. Twee aanwezige klanten kregen een coronaboete. In het huis werd ook cocaïne en geld gevonden. Het was in de Rode-Rokstraat dat de politie maandagavond het huis controleerde. Binnen vonden ze twee prostituees, een 30-jarige vrouw uit Colombia en een 41-jarige vrouw uit Spanje.

Bron: Nieuwsblad.be